زمانی که اعضای دربار پهلوی برای تاجگذاری رضاشاه برنامهریزی میکردند، میدانستند که شاه جدید حاضر نیست تاج قدیم را بر سر بگذارد.
رضاشاه علاقهای نداشت که سلطنتش را با بر سر گذاشتن تاجی که از قاجار به ارث رسیده بود رسمیت ببخشد بنابراین ترتیبی داد تا «تاج پهلوی» ساخته شود.
این تاج که بعدها به یکی از نمادهای مشهور سلطنت تبدیل شد را دو شاه بر سر گذاشتند. رضاشاه پهلوی در ۲۵ آذر ۱۳۰۴ و محمدرضا پهلوی در ۴ آبان ۱۳۴۶ هر دو در تهران، از این نمونه عالی جواهرسازی در مراسم تاجگذاری خود استفاده کردند.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
برخلاف تاج شهبانو که برای فرح پهلوی به جواهرسازان خارجی داده شد، از روند طراحی و ساخت این تاج که به دست جواهرسازان داخلی ساخته شد اطلاعات کمی در دست است.
تاج پهلوی یک قاب طلا و نقره دارد که روی بستر مخمل قرمز نشانده شده و با الماس، مروارید و زمرد تزئین شده است.
سفارش ساخت این تاج به «گروهی از جواهرسازان ایرانی، زیر نظر حاج سراجالدین» داده شد. این جواهرساز سنگهای قیمتی موردنظر خود را از خزانه سلطنتی انتخاب کرد
بلندی تاج ۲۹٫۸ و پهنای آن ۱۹٫۸ سانتیمتر است. وزن آن هم ۲۰۸۰ گرم است.
درمجموع ۳،۳۸۰ قطعه الماس و برلیان روی تاج رفته که وزن آن ۱،۱۴۴ قیراط است. بزرگترین آنها یک الماس زرد ۶۰ قیراطی است که در پیشانی تاج میدرخشد.
همچنین ۳۶۹ مروارید هم در سه ردیف روی کنگرههای مدل ساسانی، کمر تاج و پایه آن چیده شده است.
۵ زمرد که بزرگترین آن تقریباً ۱۰۰ قیراط است و یک یاقوت کبود ۲۰ قیراطی هم روی بدنه طلایی تاج کار شده است. همچنین یک علامت جواهرنشان که با پر آراسته نیز در بالای تاج جاگذاری شده است که زمرد ۱۰۰ قیراطی روی خود دارد.
طرح تاج از روی نقوش ساسانی برداشتهشده است و شباهت با تاج شاپور ساسانی دارد اگر چه قبه آن به نسبت شاهان ساسانی، کوچک است.
طرح این تاج بعدها در بسیاری از آثار معماری، نمایههای تزئینی و سکههای یادبود نقش شد. این تاج هماکنون در خزانه بانک مرکزی ایران (موزه جواهرات ملی) نگهداری میشود.